THÁNH ANÊ
TRINH NỮ, TỬ ĐẠO
(290-304)
Lễ Nhớ
1. Ghi nhận lịch sử - Phụng Vụ
Từ thế kỷ thứ IV, thánh Agnès là một trong các vị thánh được tôn kính nhất trong Giáo Hội Rôma. Ngày kỷ niệm được ghi nhận trong lịch Rôma cổ là ngày Chuyển di hài thánh nữ (Depositio martyrum) vào ngày 21.01.354. Nhiều Giáo phụ đã tôn kính nữ thánh : thánh Ambroise đã viết một Hạnh tử đạo về thánh nữ và đã viết một bài thánh thi ca tụng, và còn có các thánh Prudence, Jérôme, Augustin... Tên thánh nữ đã được ghi vào Kinh Nguyện Thánh Thể Rôma cùng với các nữ thánh Agatha, Lucie, Cécile... và trên ngôi mộ của bà, hoàng đế Constantin đã cho xây một đại thánh đường : Sainte-Agnès-hors-les-Murs.
Agnès (tiếng Hy Lạp là Agnè = ”thanh sạch”, tiếng La Tinh là Agnus ”con chiên”) là một thiếu nữ Rôma khoảng 12,13 tuổi dưới thời bách hại của hoàng đế Dioclètien. Nhiều truyền thuyết La Tinh và Hy Lạp diễn tả cuộc khổ nạn của bà. Agnès là Kitô hữu vào thời các môn đệ của Đức Kitô bị bách hại và bị giết. Lúc đó, một số người Kitô hữu chối đạo vì sợ, Bà liền ra trước mặt nhà chức trách Rôma, tuyên xưng vững vàng đức tin của mình và khao khát được tử đạo. Bà đã trả lời với vị thẩm phán nghi ngờ về đức khiết tịnh của Bà : “Tôi đã đính ước với Đấng các Thiên thần phải cung phụng. Tôi giữ niềm tin vào Người và tôi hoàn toàn thuộc về Người”. Bị bắt đem vào một chỗ đồi bại, một ánh sáng từ trời đã bao phủ bà. Bị kết án thiêu sống, các ngọn lửa bao quanh bà, nhưng không đốt nóng. Bà nói với lý hình sắp chặt đầu mình : ”Đừng sợ, hãy mau chặt đầu tôi, để tôi sớm về với Đấng tôi yêu”.
Đại thánh đường thánh Agnès luôn là một nơi hành hương. Ngày lễ kính thánh nữ, người ta sẽ đem hai con chiên đến gần bàn thờ, trước khi dâng cho Đức Giáo Hoàng. Lông của hai con chiên này dùng để dệt các Pallium : một dấu hiệu mà Đức Giáo Hoàng mang và ngài cũng ban cho một số vị xứng đáng trong Hội thánh.
Thánh nữ Agès được tôn kính là thánh quan thầy cho đức trinh khiết. Trong ảnh hình, Bà xuất hiện với con chiên, và đôi khi, với một chim bồ câu, mỏ ngậm một chiếc nhẫn.
2. Thông điệp và tính thời sự
Trong một bài giảng kính thánh nữ Agnès vào năm 376, thánh Ambroise đã nói : ”Các anh chỉ có một nạn nhân, nhưng lại có một cuộc tử đạo hai mặt : sự trinh khiết và đức tin. Bà đã giữ được đức trinh khiết và Bà đã được phúc tử vì đạo”.
a. Sự trinh khiết của thánh Agnès, được nhấn mạnh kỹ lưỡng trong Hạnh tử đạo, cũng được làm nổi bật trong Phụng Vụ. Thánh Ambroise đã lấy Agnès làm mẫu gương cho các trinh nữ trong chuyên khảo về Đức Khiết tịnh, đã nói trong bài giảng : “Bà như một trinh nữ đã tiến lên với những bước vui mừng đến pháp trường... Đáp lại với những hăm doạ vuốt ve, lời hứa của kẻ bách hại. Bà nói : “Đấng đầu tiên đã chọn tôi, chính Người sẽ đón tôi”.
b. Con chiên, biểu trưng sự thanh khiết, cũng là biểu trưng sự tử đạo cao cả nhất. Bài đọc một trong Thánh lễ, rút từ sách Khải Huyền, nói về đám người đông đảo đứng trước ngai vàng và trước con chiên, mặc áo trắng, cành lá dừa cầm trong tay. “Họ là những người đã đến, sau khi trải qua cơn thử thách lớn lao. Họ đã giặt sạch và tẩy trắng áo mình trong máu Con Chiên” (Kh 7,9-17).
Thánh Agnès xứng đáng đứng gần Con Chiên. Bà cầu nguyện : ”Con sẽ đến với Ngài, Chúa Cha rất thánh, Đấng con yêu mến, con tìm kiếm và luôn khao khát” Đối lại với những quyền lực thế gian, thánh Ambroise nói : ”Một bé gái đứng lên, cầu nguyện và giương cổ chờ đợi..”. vì sức mạnh Thiên Chúa bao trùm lên sự yếu đuối con người. Chính vì thế mọi dân tộc đều ca ngợi.