Ngày 22 tháng Giêng
THÁNH VINH SƠN PHÓ TẾ, TỬ ĐẠO
I. ĐÔI DÒNG LỊCH SỬ
Thánh Vinh Sơn sinh tại Huesca nước Tây Ban Nha. Từ nhỏ, thánh nhân đã theo giúp Thánh Giám mục Valêriô và được ngài dạy dỗ cho cả về giáo lý lẫn văn hóa. Lớn lên, ngài còn được Đức Giám mục phong chức phó tế để có thể làm việc đắc lực hơn.
Trong cuộc bách hại của Dacianô, Đức Giám mục Giáo phận Saragossa và vị phó tế của ngài bị bắt trước hết. Dacianô cho xiềng các ngài lại và tống các ngài vào ngục. Nhưng khi mở ngục ra, ông ta đã ngạc nhiên khi thấy các ngài vẫn còn tươi tỉnh mạnh khỏe. Sau khi dụ dỗ lẫn đe dọa đủ cách mà không lay chuyển nổi đức tin của vị Giám mục già nua với vị phó tế của ngài. Daciano liền phân cách hai người ra. Cuộc tra tấn dã man phó tế Vinh Sơn bắt đầu. Người ta căng ngài ra trên giường rồi thi nhau đánh đòn cho tới khi da thịt rách nát và máu phun ra lai láng. Dầu vậy thánh nhân vẫn tươi tỉnh, thỉnh thoảng còn khích lệ lý hình nữa. Tức giận, Dacianô truyền lấy móc sắt nung đỏ để xé thịt ngài. Chính bọn lý hình cũng phải rùng mình đối với hình phạt này. Cuối cùng, để cho tội nhân chết dần, ông truyền ném thánh nhân vào ngục tối đầy miểng chai bể. Dầu vậy thánh nhân vẫn sống. Tương truyền rằng: khi ngài bị bỏ vào ngục, thì ngục thất bỗng sáng trưng. Quân canh hoảng sợ chạy trốn, chỉ có viên cai ngục tò mò ở lại coi và được ơn đức tin. Thân xác đau đớn rã rời, nhưng từ trong ngục thất, ngài vẫn không ngớt hát ca vịnh chúc tụng Chúa.
Cuối cùng, bạn bè thánh nhân được phép tới thăm. Họ dọn cho ngài một cái giường nệm. Nhưng khi vừa đặt thánh nhân lên giường thì ngài tắt thở. Thánh nhân qua đời
Người ta kể rằng, hành hạ thánh nhân như thế mà mà Dacianô vẫn còn giận dữ. Ông muốn hành hạ cả thân xác đã chết của thánh nhân một lần nữa cho hả giận.
Trước hết, ông truyền vứt xác thánh nhân vào hoang địa cho chim trời xâu xé. Nhưng một con quạ khổng lồ đã đến canh xác không cho con vật nào tới gần. Cuối cùng Dacianô đã truyền cho thuộc hạ buộc xác thánh nhân và một tảng đá lớn rồi ném xác thánh nhân xuống biển để cho cá rỉa. Nhưng sóng biển lại đánh dạt túi đựng xác ngài vào bờ và tại nơi này người ta đã xây cất một thánh đường dâng kính thánh nhân.
2. BÀI HỌC: Sức mạnh của ơn Chúa
Trong bài giảng tôn vinh thánh Vinh Sơn, thánh Augustinô đã làm nổi bật ân sủng Đức Kitô đã ban cho thánh nhân, khi mời gọi ngài cùng chịu đau khổ với Người. Đó là một hồng ân. Vì thế ”Không ai có thể tin vào sức mạnh của mình khi chịu thử thách. Thật vậy, khi chúng ta chịu đau khổ cách can đảm, chính từ Thiên Chúa mà chúng ta được sự kiên nhẫn. Chính Người nói: Hãy vững tin, vì Ta đã thắng thế gian. Tại sao chúng ta kinh ngạc khi thánh Vinh Sơn chiến thắng trong Đấng đã thắng thế gian ?… Thân xác chịu đau khổ, Thần khí nói, và lời của Thần khí không những kết án sự vô tín, nhưng còn nâng đỡ sự bất lực” (Phụng vụ giờ Kinh).
Đây chúng ta hãy nghe bài tường thuật về những giờ cuối cùng trên cuộc đời của thánh nhân: “Trong khi bị tra vấn, thầy Vinh Sơn nhận thấy vị Giám mục tuổi tác ứng đáp không mạnh mẽ và rõ ràng đủ để giải bày lòng can trường và ý chí hiên ngang, vì ngài đã già nua lại ít khẩu khiếu, nên khi Đức Giám mục vừa ngừng lời, thầy Vinh Sơn thưa với Đức Giám mục:
- Thưa Đức Cha, nếu có thể con xin Đức Cha cho phép con đỡ lời Đức Cha.
Đức Giám mục trả lời:
- Sao con lại nói vậy ? Khi ban quyền rao giảng Tin Mừng cho con, đồng thời cha cũng đã trao cho con tránh nhiệm bênh vực và tuyên xưng đức tin; con cứ việc trả lời thay cha.
Bấy giờ thầy phó tế Vinh Sơn dõng dạc đáp lại với viên Tỉnh trưởng:
- Ông cứ việc tra tấn, đánh đập, chúng tôi sẵn lòng chịu đựng hết vì lòng yêu mến Chúa chân thật. Ông đừng hòng dọa nạt hay dùng lời lẽ mà dụ dỗ thuyết phục được chúng tôi.
Câu trả lời đó như đổ thêm dầu vào lửa tức giận của ông. Ông tỉnh trưởng hầm hầm nổi giận và bắt đầu dùng kế ly gián. Đức Giám mục Valêriô được đem đi một nơi. Còn lại một mình Vinh Sơn ông khởi sự cuộc hành hạ dã man. Ông truyền căng xác Vinh Sơn trên giường, rồi cho các lý hình thi nhau đánh, đánh cho đến khi thân xác Vinh Sơn tơi bời, rách nát, từng miếng thịt văng ra, máu me chảy ra đầm đìa lai láng. Trong khi chịu đòn, Vinh Sơn vẫn tươi cười vui vẻ ; có khi còn dùng lời hài hước để nói khích ông Tỉnh trưởng nữa, làm Ông bực tức. Tức giận, ông truyền cho lý hình lấy những móc sắt nung đỏ để xé thịt thầy. Những tên lý hình tuy hung bạo cũng phải chùn tay, rùng mình không thể hăng hái làm công việc dã man đó. Cử chỉ đó càng làm ông phát cáu. Tỉnh trưởng Dacianô còn nghĩ ra nhiều kiểu tra tấn dã man khác, nhưng cực hình nào cũng không đánh đổ được lòng trung kiên sắt đá của Vinh Sơn.
Thấy lối tra tấn đó không đem lại kết quả, ông liền thay đổi chiến thuật hành hạ liên tiếp để cho nạn nhân chịu đau đớn và chết dần chết mòn. Ông hạ lệnh giam Vinh Sơn vào một phòng lát toàn bằng mảnh sành và thủy tinh. Nhưng trái với ý của con người hung ác đó, ngục thất giờ đây đã biến thành nơi hạnh phúc cho Vinh Sơn. Chính nơi đây đã xảy ra một phép lạ mà nhiều người được chứng kiến đã được ơn trở lại. Ngục thất tối om bỗng tràn ngập ánh sáng: Thiên thần Chúa hiện đến an ủi và chữa lành các thương tích của vị thánh tử đạo. Tâm hồn lâng lâng vui sướng, Ngài hát Thánh vịnh chúc tụng Thiên Chúa. Những lính canh ngục thấy sự lạ đó, hoảng sợ chạy trốn. Nhưng viên cai ngục bình tĩnh đứng lại quan sát. Nhờ đó ông đã được ơn soi sáng và trở lại theo đạo Công giáo.
Nghe tin ấy viên Tỉnh trưởng không khỏi ngạc nhiên. Một lần nữa ông lại thay đổi chiếc lược, đổi dữ làm lành và chiều chuộng Vinh Sơn, hy vọng thu phục được ngài. Ông tự nghĩ càng hành hung hay gia tăng cực hình càng bất lợi, vì như thế là làm gia tăng vinh quang cho Vinh Sơn. Nghĩ vậy, ông liền truyền dọn giường chiếu có chăn nệm đàng hoàng cho Vinh Sơn nằm. Nhưng khi vừa đặt ngài lên giường, thánh nhân bắt đầu nhắm mắt ngủ giấc ngàn thu: linh hồn vị tử đạo được trở về cùng Thiên Chúa.
Cái chết đem lại hạnh phúc cho vị thánh, thì càng gây thêm bực tức cho viên Tỉnh trưởng, vì ông không thắng được chí can trường, bất khuất của thánh Vinh Sơn. Ông nắm tay thề thốt:
-Ta không trị được tên này khi sống thì ta sẽ hành hạ hắn khi chết, cho hả giận.
Nói rồi ông truyền vứt xác thánh nhân vào hoang địa cho chim trời và thú rừng cấu xé . Nhưng nào ông có được thỏa mãn như lòng mong muốn. Một con quạ khổng lồ ở đâu bỗng bay đến làm nhiệm vụ canh gác. Hễ con vật nào định đến ăn xác ngài, quạ liền kêu oang oác hoặc tung cánh xông vào mổ túi bụi.
Tin đó lập tức cũng đến tai Dacianô, ông nổi giận. Nhưng rồi mắt ông bỗng sáng lên vì một thủ đoạn ông vừa thoáng nghĩ:
- Ừ phen này xem hắn có thoát được tay ta không ?
Ông truyền bỏ xác vị thánh vào một cái túi có bỏ thêm một hòn đá lớn, rồi cho quăng xuống biển. Ông nghĩ rằng xác chết đó nếu không chìm dưới đáy nước, thì cũng hóa thành miếng mồi ngon cho cá biển. Nhưng lạ thay! Sóng biển lại đánh dạt túi đó vào bờ và một giáo hữu đã tìm được xác ngài trên một bãi biển, nơi đó sau này người ta xây dựng một ngôi thánh đường nguy nga để kính nhớ thánh Vinh Sơn.
Giáo Hội mừng lễ thánh Vinh Sơn ngày 22 tháng giêng.
Lm. Giuse Đinh Tất Quý